فضای سایبری چند لایه دارد
ابرهای سایبری معمولاً به صورت مفهومی به چند لایه تقسیم میشوند تا ساختار پیچیده و جنبههای مختلف آن را بهتر درک کنیم. تعداد و نوع این لایهها بسته به دیدگاه و منبعی که به آن مراجعه میکنید، ممکن است کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی میتوان فضای سایبری را به پنج لایه اصلی تقسیم کرد:
-
لایه فیزیکی (Physical Layer): این لایه، زیرساختهای فیزیکی فضای سایبری را شامل میشود. یعنی تمام دستگاهها و سختافزارهایی که برای اتصال به اینترنت و شبکههای دیجیتال استفاده میشوند. این لایه شامل موارد زیر است:
- کابلهای فیبر نوری، کابلهای مسی، و زیرساختهای بیسیم: که ارتباطات دادهای را امکانپذیر میکنند.
- مراکز داده (Data Centers): که سرورها و تجهیزات شبکهای در آنها نگهداری میشوند.
- کامپیوترها، تلفنهای همراه، روترها، سوئیچها، و سایر دستگاههای الکترونیکی: که کاربران و سازمانها برای دسترسی به فضای سایبری از آنها استفاده میکنند.
-
لایه منطقی (Logical Layer): این لایه به نحوه سازماندهی و ارتباط اطلاعات در فضای سایبری میپردازد. به عبارت دیگر، این لایه شامل شبکههای کامپیوتری، پروتکلهای ارتباطی، و سیستمهای نام دامنه (DNS) است که امکان انتقال و مسیریابی دادهها را فراهم میکنند. اجزای اصلی این لایه عبارتند از:
- پروتکلهای اینترنت (TCP/IP): که زبان مشترک ارتباط دستگاهها در فضای سایبری هستند.
- شبکههای کامپیوتری (LAN, WAN, Internet): که دستگاهها را به هم متصل میکنند.
- سیستم نام دامنه (DNS): که نامهای دامنه (مانند google.com) را به آدرسهای IP عددی تبدیل میکند.
-
لایه سایبری-شخصیتی (Persona Layer): این لایه به هویتها و نقشهای افراد و سازمانها در فضای سایبری اشاره دارد. در این لایه، افراد و سازمانها با استفاده از نامهای کاربری، رمزهای عبور، و سایر اطلاعات هویتی، در فضای سایبری حضور پیدا میکنند و فعالیت میکنند. این لایه شامل موارد زیر است:
- هویتهای آنلاین (نامهای کاربری، پروفایلهای شبکههای اجتماعی): که افراد برای تعامل در فضای سایبری ایجاد میکنند.
- سازمانها و نهادهای فعال در فضای سایبری: مانند شرکتهای تجاری، دولتها، و سازمانهای غیردولتی.
- گروهها و جوامع آنلاین: که بر اساس علایق و اهداف مشترک شکل میگیرند.
-
لایه اطلاعاتی (Information Layer): این لایه شامل دادهها و اطلاعاتی است که در فضای سایبری ایجاد، ذخیره، و منتقل میشوند. این اطلاعات میتوانند شامل متن، تصویر، صدا، ویدئو، و هر نوع داده دیجیتال دیگری باشند. این لایه بسیار گسترده و متنوع است و شامل موارد زیر میشود:
- وبسایتها و صفحات وب: که اطلاعات و محتوای مختلفی را ارائه میدهند.
- پایگاههای داده (Databases): که اطلاعات سازمانیافته را ذخیره میکنند.
- رسانههای اجتماعی (Social Media): که بستری برای به اشتراکگذاری اطلاعات و تعاملات اجتماعی فراهم میکنند.
- ایمیلها، پیامهای فوری، و سایر ارتباطات دیجیتال: که برای تبادل اطلاعات استفاده میشوند.
-
لایه شناختی (Cognitive Layer): این لایه، بالاترین و پیچیدهترین لایه فضای سایبری است و به جنبههای ذهنی و انسانی این فضا میپردازد. این لایه شامل درک، تفسیر، و استفاده از اطلاعات در فضای سایبری توسط انسانها و سیستمهای هوشمند است. این لایه شامل موارد زیر است:
- دانش و آگاهی: که از اطلاعات موجود در فضای سایبری به دست میآید.
- تصمیمگیری و استدلال: که بر اساس اطلاعات سایبری انجام میشود.
- اعتماد و باورپذیری اطلاعات: که در فضای سایبری از اهمیت ویژهای برخوردار است.
- جنگ سایبری و عملیات اطلاعاتی: که در این لایه به منظور تاثیرگذاری بر افکار و رفتار افراد و سازمانها انجام میشوند.
این لایهها به صورت سلسله مراتبی و وابسته به هم عمل میکنند. هر لایه بر پایه لایه زیرین خود بنا شده است و برای عملکرد صحیح فضای سایبری، همه این لایهها باید به درستی کار کنند. درک این لایهها برای تحلیل تهدیدات سایبری، طراحی سیستمهای امنیتی، و توسعه سیاستهای مربوط به فضای سایبری بسیار مهم است.