چرا سنگها خرد میشوند و به شکلهای گوناگون در می ایند
چرا سنگها خرد میشوند و به شکلهای گوناگون در می ایند
سنگ ها بخش مهمی از زمین هستند و نقش مهمی در زندگی انسان و سایر موجودات زنده ایفا می کنند. سنگ ها از مواد معدنی مختلفی تشکیل شده اند که ترکیب و ساختار آنها ویژگی های سنگ را تعیین می کند.
سنگ ها را می توان بر اساس نحوه تشکیل آنها به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- سنگ های رسوبی: سنگ های رسوبی از بقایای سنگ های دیگر یا مواد آلی تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً در لایه های نازکی تشکیل می شوند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
- سنگ های آذرین: سنگ های آذرین از سرد شدن و انجماد مواد مذاب داغ تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً دارای ساختار بلوری هستند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
- سنگ های دگرگونی: سنگ های دگرگونی از تغییر شکل سنگ های اولیه تحت فشار و حرارت شدید تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً دارای ساختار بلوری هستند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
سنگ های رسوبی
سنگ های رسوبی از بقایای سنگ های دیگر یا مواد آلی تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً در لایه های نازکی تشکیل می شوند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
انواع سنگ های رسوبی
سنگ های رسوبی را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- سنگ های آواری: سنگ های آواری از قطعات سنگ های دیگر تشکیل شده اند. این قطعات ممکن است از اندازه شن و ماسه گرفته تا قطعات بزرگ سنگ باشند.
- سنگ های زیستی (آلی): سنگ های زیستی از مواد زیستی سخت مانند گیاهان، صدف ها و استخوان ها تشکیل شده اند.
- سنگ های شیمیایی: سنگ های شیمیایی از مواد شیمیایی تشکیل شده اند که از آب یا هوا رسوب می کنند.
فرآیند تشکیل سنگ های رسوبی
فرآیند تشکیل سنگ های رسوبی با هوازدگی یا شکستن سنگ های در معرض به قطعات کوچک آغاز می شود. این قطعات سپس توسط عواملی مانند باد، آب، یخ و فعالیت های بیولوژیکی حمل و نقل می شوند. زمانی که این قطعات در یک مکان رسوب می کنند، تحت فشار و وزن لایه های بالایی قرار می گیرند و به تدریج فشرده می شوند. این فشرده سازی باعث می شود که قطعات سنگ ها به یکدیگر بچسبند و یک سنگ جامد تشکیل شود.
نمونه هایی از سنگ های رسوبی
- ماسه سنگ: ماسه سنگ از قطعات شن و ماسه تشکیل شده است.
- شیل: شیل از قطعات رس تشکیل شده است.
- سنگ آهک: سنگ آهک از بقایای موجودات زنده مانند صدف ها و مرجان ها تشکیل شده است.
- زغال سنگ: زغال سنگ از بقایای گیاهان تشکیل شده است.
سنگ های دگرگونی
سنگ های دگرگونی از تغییر شکل سنگ های اولیه تحت فشار و حرارت شدید تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً دارای ساختار بلوری هستند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
انواع سنگ های دگرگونی
سنگ های دگرگونی را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- سنگ های دگرگونی دارای برگواره: در سنگ های دگرگونی دارای برگواره، بلورهای مواد معدنی به صورت لایه های موازی در کنار هم قرار می گیرند.
- سنگ های دگرگونی بدون برگواره: در سنگ های دگرگونی بدون برگواره، بلورهای مواد معدنی به صورت نامنظم در کنار هم قرار می گیرند.
نمونه ای از سنگ های دگرگونی
- گرانیت: گرانیت یک سنگ آذرین است که تحت فشار و حرارت شدید به گنیس تبدیل می شود.
- سنگ آهک: سنگ آهک یک سنگ رسوبی است که تحت فشار و حرارت شدید به مرمر تبدیل می شود.
سنگ های آذرین
سنگ های آذرین از سرد شدن و انجماد مواد مذاب داغ تشکیل می شوند. این سنگ ها معمولاً دارای ساختار بلوری هستند و از نظر ظاهری متفاوت هستند.
انواع سنگ های آذرین
سنگ های آذرین را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
سنگ های آذرین درونی (پلوتونیک)
سنگ های آذرین درونی در زیر زمین سرد می شوند و معمولاً دارای ساختار بلوری درشت هستند. این سنگ ها معمولاً در مناطق کوهستانی یافت می شوند.
نمونه هایی از سنگ های آذرین درونی:
- گرانیت: گرانیت یک سنگ آذرین درونی است که از کوارتز، فلدسپات و میکا تشکیل شده است.
- گابرو: گابرو یک سنگ آذرین درونی است که از پیروکسن و پلاژیوکلاز تشکیل شده است.
سنگ های آذرین بیرونی (آتشفشانی)
سنگ های آذرین بیرونی در سطح زمین سرد می شوند و معمولاً دارای ساختار بلوری ریز هستند. این سنگ ها معمولاً در مناطق آتشفشانی یافت می شوند.
نمونه هایی از سنگ های آذرین بیرونی:
- بازالت: بازالت یک سنگ آذرین بیرونی است که از پیروکسن و پلاژیوکلاز تشکیل شده است.
- ریولیت: ریولیت یک سنگ آذرین بیرونی است که از کوارتز، فلدسپات و میکا تشکیل شده است.
چرخه سنگ ها
چرخه سنگ ها فرآیندی است که سنگ ها را از یک نوع به نوع دیگر تبدیل می کند. این چرخه یک فرآیند مداوم است که در آن سنگ ها دائماً در حال تغییر هستند.
مراحل چرخه سنگ ها:
- فرآیند هوازدگی: در این مرحله، سنگ ها در معرض هوا و آب قرار می گیرند و دچار فرسایش و هوازدگی می شوند.
- فرآیند فرسایش: در این مرحله، قطعات سنگ های فرسوده توسط عواملی مانند باد، آب، یخ و فعالیت های بیولوژیکی حمل و نقل می شوند.
- فرآیند رسوبگذاری: در این مرحله، قطعات سنگ های فرسوده در یک مکان رسوب می کنند.
- فرآیند سنگ سازی: در این مرحله، قطعات سنگ های رسوب یافته تحت فشار و وزن لایه های بالایی فشرده می شوند و یک سنگ جامد تشکیل می شود.
- فرآیند دگرگونی: در این مرحله، سنگ های اولیه تحت فشار و حرارت شدید تغییر شکل می دهند و به سنگ های دگرگونی تبدیل می شوند.
- فرآیند ذوب: در این مرحله، سنگ های دگرگونی یا سنگ های اولیه در اثر افزایش دما ذوب می شوند.
- فرآیند فوران آتشفشانی: در این مرحله، مواد مذاب از دهانه آتشفشان خارج می شوند و به سطح زمین می رسند.
