چرا آب باران شور نیست؟
سلام بچههای کلاس سوم! 😊 بیایید با هم یک ماجراجویی علمی برویم و ببینیم چرا آب باران مثل آب دریا شور نیست.
تصور کنید دریا مثل یک ظرف بزرگ پر از آب و نمک (شور) است. وقتی خورشید میتابد، آب دریا گرم میشود و تبخیر میشود. یعنی آب به بخار تبدیل میشود و به هوا میرود. اما نمک؟ نمک سنگین است و نمیتواند با بخار برود! نمک در ظرف (دریا) میماند و فقط آب خالص به آسمان میرود.
حالا بخار آب در آسمان جمع میشود، ابرها را میسازد و وقتی سرد میشود، دوباره به قطرههای آب تبدیل میشود. این قطرهها میریزند و باران میشوند. چون نمک در دریا مانده، باران شیرین و بدون نمک است!
نکته جالب: اگر باران را در یک لیوان جمع کنید، میتوانید امتحان کنید – واقعاً شور نیست! 🌧️💧
چرخه آب چیست؟
سلام! 😊 چرخه آب مثل یک ماجراجویی بزرگ برای قطرههای آب است که هیچوقت تمام نمیشود. آب روی زمین همیشه در حال حرکت است: از دریا به آسمان میرود، دوباره برمیگردد و دوباره تکرار میشود. این چرخه کمک میکند گیاهان رشد کنند، رودخانهها پر شوند و حیوانات آب بنوشند. حالا بیایید مراحلش را قدم به قدم ببینیم:
۱. تبخیر (Evaporation)
خورشید به آبهای سطح زمین (مثل دریا، رودخانه، دریاچهها و حتی اقیانوسها) گرما میدهد. آب گرم میشود و به بخار نامرئی تبدیل میشود و به هوا میرود. مثل وقتی که عرق روی پوست خشک میشود! (نکته: گیاهان هم با تنفس، آب را به هوا میفرستند – بهش میگویند تعرق یا Transpiration.)
۲. صعود و تراکم (Condensation)
بخار آب در هوا بالا میرود و هوا سردتر میشود. بخار سرد شده به قطرههای کوچک آب تبدیل میشود و ابرها را میسازد. ابرها مثل کیسههای پر از قطرههای ریز هستند!
۳. بارش (Precipitation)
وقتی ابرها خیلی سنگین میشوند، قطرهها بزرگتر میشوند و میریزند. این بارش میتواند باران، برف، تگرگ یا حتی شبنم باشد. قطرهها به زمین میافتند!
۴. جمعآوری و جریان (Collection and Runoff)
قطرههای باران به رودخانهها، دریاچهها و در نهایت به اقیانوس برمیگردند. بعضیها هم به خاک نفوذ میکنند و چاهها و رودخانههای زیرزمینی را پر میکنند. بعد، خورشید دوباره همه چیز را شروع میکند!
نقش انسان در چرخه آب
نقشهای مثبت انسان (کمککننده):
- ذخیره و مدیریت آب: ما سد میسازیم تا رودخانهها را کنترل کنیم و آب را برای کشاورزی یا شهرها ذخیره کنیم. مثلاً سدهای بزرگ مثل سد کارون در ایران، کمک میکنند آب در فصل خشک هدر نرود.
- تصفیه و بازیافت: کارخانههای تصفیه آب، آب کثیف را تمیز میکنند تا دوباره وارد چرخه شود. این کار مثل شستن دستهای کثیف است – آب را دوباره آماده استفاده میکند!
- کاشت درخت: با کاشت درختان، تبخیر و بارش را بیشتر میکنیم. جنگلها مثل اسفنج عمل میکنند و آب را نگه میدارند.
نقشهای منفی انسان (آزاردهنده):
- آلودگی: فاضلاب، پلاستیک و مواد شیمیایی را به رودخانهها و دریا میریزیم. اینها تبخیر را کثیف میکنند و باران اسیدی میشود – مثل اینکه سم در آب بریزیم!
- جنگلزدایی: با قطع درختان، خاک خشک میشود و تبخیر کم میشود. این کار باران را کمتر میکند و خشکسالی میآورد.
- تغییرات آب و هوایی: با سوختهای فسیلی (مثل ماشینها)، گازهای گلخانهای تولید میکنیم که هوا را گرمتر میکند. این تبخیر را نامتعادل میکند و سیل یا خشکسالی بیشتر میشود.
چرخه نیتروژن چیست؟
۱. تثبیت نیتروژن (Nitrogen Fixation)
نیتروژن گازی از هوا گرفته میشه و به آمونیاک (NH₃) تبدیل میشه. این کار رو باکتریهای خاص (مثل ریزوبیوم در ریشه حبوبات) یا رعد و برق انجام میدن. مثل اینکه طبیعت “غذا” نیتروژن رو آماده میکنه! ⚡🌱
۲. نیتراتسازی (Nitrification)
باکتریها آمونیاک رو به نیتریت (NO₂) و بعد به نیترات (NO₃) تبدیل میکنن. این نیتراتها حالا برای گیاهان قابل استفاده هستن و در خاک حل میشن. 🦠🌾
۳. جذب توسط گیاهان (Assimilation)
گیاهان نیتراتها رو از خاک میگیرن و برای ساخت پروتئین و رشد استفاده میکنن. حیوانات هم با خوردن گیاهان، نیتروژن رو میگیرن. ما انسانها هم از طریق غذا! 🥬🐮
۴. آمونیاکسازی (Ammonification)
وقتی گیاهان یا حیوانات میمیرن، باکتریها و قارچها اونها رو تجزیه میکنن و نیتروژن رو به آمونیاک برمیگردونن. مثل بازیافت زبالههای طبیعی! 🦠🪴
۵. دنیتریفیکاسیون (Denitrification)
باکتریهای خاص در خاکهای مرطوب، نیتراتها رو به گاز نیتروژن (N₂) تبدیل میکنن و به هوا برمیگردونن. این مرحله چرخه رو کامل میکنه! 💨🌍





