جايگاه قضاوت از چه زماني از نهاد حاكميت و خلافت جدا شده

جایگاه قضاوت در اسلام، از همان آغاز، از نهاد حکومت و خلافت جدا بوده است. در اسلام، قضاوت یک امر الهی و مستقل از حکومت محسوب می‌شود. طبق آیه ۳۸ سوره نساء، قضاوت با خداست و او کسی را که می‌خواهد، به قضاوت می‌رساند.

در دوران صدر اسلام، قضاوت معمولاً توسط صحابه و تابعین انجام می‌شد. آنها از سوی خلیفه یا حاکم منصوب نمی‌شدند، بلکه بر اساس دانش و صلاحیت خود، به قضاوت می‌پرداختند.

در دوران عباسیان، برای اولین بار، عنوان «قاضي القضات» مطرح شد. این عنوان به معنای «قاضی اعظم» یا «قاضی عالی رتبه» است. قاضي القضات، قاضی ارشد یک کشور یا منطقه بود و مسئولیت نظارت بر سایر قضات را بر عهده داشت.

در دوران سلجوقیان، جایگاه قضاوت اهمیت بیشتری پیدا کرد. در این دوران، قاضي القضات، به عنوان یکی از مقامات مهم حکومتی شناخته می‌شد و مسئولیت رسیدگی به دعاوی مهم و حساس را بر عهده داشت.

در دوران عثمانی، جایگاه قضاوت به اوج خود رسید. در این دوران، قاضي القضات، به عنوان یکی از اعضای شورای عالی حکومت، از اختیارات گسترده‌ای برخوردار بود. او مسئولیت رسیدگی به دعاوی مهم و حساس، صدور احکام شرعی، و نظارت بر عملکرد سایر قضات را بر عهده داشت.

به طور کلی، می‌توان گفت که جایگاه قضاوت در اسلام، از همان آغاز، از نهاد حکومت و خلافت جدا بوده است. این جایگاه در طول تاریخ اسلام، اهمیت بیشتری پیدا کرده است و به یکی از نهادهای مهم حکومتی تبدیل شده است.

در اینجا می‌توان به برخی از دلایل جدایی جایگاه قضاوت از نهاد حکومت و خلافت در اسلام اشاره کرد:

• استقلال قضاوت در اسلام، بر اساس اعتقاد به حاکمیت الهی است. طبق آیه ۳۸ سوره نساء، قضاوت با خداست و او کسی را که می‌خواهد، به قضاوت می‌رساند.
• قضاوت در اسلام، یک امر تخصصی است. برای قضاوت در اسلام، نیاز به دانش و صلاحیت خاصی است.
• قضاوت در اسلام، باید عادلانه و منصفانه باشد. برای تحقق عدالت در قضاوت، لازم است که قضاوت از نهاد حکومت و خلافت جدا باشد.