- دروس
چرا در دوره اسلامی به دانشمندان حکیم می گفتند
چرا در دوره اسلامی به دانشمندان حکیم می گفتند در دورهٔ اسلامی از واژهٔ «حکیم» (حَكِيم) برای نامیدن دانشمندانِ چندحوزه‌ای و پزشکان استفاده می‌شد، زیرا این عنوان ریشه در واژهٔ عربی «حکمت» به معنی «خرد و حکمت» داشت. خود لفظ «حکیم» از ریشهٔ ثلاثی Ḥ-K-M مشتق شده و هم به مفهوم «حکیم و دانا» و هم «قاضی» و «پزشک» به‌کار می‌رفت در عصر طلایی اسلام (قرون ۲–۶ق/۸–۱۲م)، دانشمندان و حکمایی مانند ابن‌سینا، رازی و فارابی که در فلسفه، طب، علوم طبیعی و الهیات صاحب نظر بودند، با عنوان «حکیم» خوانده می‌شدند. این لقب نشان‌دهندهٔ جامعیت علم و عمل آن‌ها و…
بیشتر بخوانید » - دروس
کسانی که به قیامت شک دارند کدام صفت خدا را نادیده میگیرند
کسانی که به قیامت شک دارند کدام صفت خدا را نادیده میگیرند کسانی که به وقوع قیامت شک می‌کنند در واقع صفات قدرت و حیّ‌بودن الهی را نادیده میگیرند؛ به‌ویژه: صفت قُدرت (توانای نامحدود خداوند): شکّ در روز جزا یعنی انکار این که خداوند تواناست مردگان را بار دیگر زنده کند. صفت مُحیی و مُمیِّت (بخشایندهٔ حیات و دهندهٔ مرگ): قرآن کریم می‌فرماید: «قُلْ أَنُبَشِّرُكُم بِهِۦ إِنَّمَا هُوَ لِوَقْتٍۭ مَّعْلُومٍۭ ﴿۶﴾ … أَلَيْسَ ٱللَّهُ بِأَحْكَمِ ٱلْحَـٰكِمِينَ» (سوره‌ی مریم، آیات ۶ و ۴۰) انکار قیامت انکار توان خداوند در قبض روح و بعث مجدد است. در نتیجه، کسانی که به قیامت…
بیشتر بخوانید » - دروس
چرا در ابتدا ایران آتش بس را نمی پذیرفت
چرا در ابتدا ایران آتش بس را نمی پذیرفت ایران در سال‌های نخست جنگ تحمیلی (۱۹۸۰–۱۹۸۸) چندین بار طرح‌های آتش‌بس را نپذیرفت. مهم‌ترین دلایل عبارت بودند از: مطالبهٔ عقب‌نشینی کامل عراق و محکومیت تجاوز قطعنامه‌های اولیهٔ شورای امنیت (نظیر قطعنامه‌های ۵۱۴ و ۵۸۲) یا عراق را به‌عنوان متجاوز مشروع نمی‌دانستند و یا تحقق عقب‌نشینی کامل از تمام مناطق اشغالی (از جمله خرمشهر و فاو) را تضمین نمی‌کردند. ایران تأکید داشت که آتش‌بس نباید تنها در عرصهٔ نظامی متوقف شود، بلکه مقدم بر آن باید عدالت جنگی اجرا و عامل تجاوز مجازات شود (ویکی‌پدیا, ویکی‌پدیا). بی‌اعتمادی به رژیم صدام و تداوم…
بیشتر بخوانید » - دروس
خداوند در سوره حمد با چه نامی از قیامت یاد کرده است
خداوند در سوره حمد با چه نامی از قیامت یاد کرده است در سورهٔ حمد (فاتحة الکتاب)، در آیهٔ چهارم خداوند روز قیامت را «يَوْمِ الدِّينِ» (روز جزا یا روز حساب) می‌نامد: مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ «مالک روز جزاست» – سورهٔ فاتحة، آیهٔ ۴ (سوره قرآن, قرآن کSU) اصطلاح «يوم الدين» تأکید دارد بر آن روز که همهٔ مخلوقات در پیشگاه خداوند برای دریافت پاداش‌ها و کیفرهای عملشان محاسبه می‌شوند.
بیشتر بخوانید » - دروس
بزرگترین تجارت در جهان امروزی چیست
بزرگترین تجارت در جهان امروزی چیست در پاسخ به پرسش «بزرگترین تجارت در جهان» باید ابتدا مشخص کنیم که «بزرگترین» از چه دیدگاهی سنجیده میشود؛ معمول‌ترین معیارها عبارت‌اند از: درآمد سالانه (Annual Revenue) ارزش بازار (Market Capitalization) تعداد کارکنان (Employees) ۱. بزرگترین شرکت از منظر درآمد سالانه براساس فهرست Fortune Global 500 (سال مالی ۲۰۲۳–۲۰۲۴)، پنج شرکت برتر جهان از نظر بالاترین درآمدهای سالانه (به میلیون دلار آمریکا) به شرح زیر هستند: رتبه شرکت صنعت درآمد (میلیون $) ۱ Walmart خرده‌فروشی 680,985 ۲ Amazon خرده‌فروشی/فناوری اطلاعات 637,959 ۳ State Grid Corporation of China برق 545,948 ۴ Saudi Aramco نفت و…
بیشتر بخوانید » - دروس
در پرتاب یک تاس چند حالت ممکن است اتفاق بیفتد چرا
در پرتاب یک تاس چند حالت ممکن است اتفاق بیفتد چرا در انداختن یک تاس (مُکعَّبِ منصف)؛ تعداد حالات ممکن برابر است با ۶. چرا؟ چون یک تاس استاندارد شش وجه دارد که روی هر وجه عددی از ۱ تا ۶ نقش بسته است. وقتی تاس را پرتاب می‌کنیم، دقیقاً یکی از این شش وجه رو خواهد آمد. بنابراین اندازه فضای نمونه (Sample Space) برابر با شش است: هر یک از این شش خروجی احتمالِ 16\tfrac{1}{6}61 دارد (در صورت منصف بودن تاس). پس پاسخ این است که شش حالت ممکن وجود دارد، چون شش وجه مستقل و یکتاست که هر…
بیشتر بخوانید » - دروس
چرا در روزهای یخبندان اتومبیل بعد از ترمز کردن دیرتر متوقف میشود
چرا در روزهای یخبندان اتومبیل بعد از ترمز کردن دیرتر متوقف میشود علت اصلی کندتر توقف کردن خودرو روی یخ یا جاده‌های یخ‌زده، کاهش نیروی اصطکاک بین لاستیک و سطح جاده است. در ادامه عوامل کلیدی را بررسی می‌کنیم: ۱. کاهش ضریب اصطکاک ضریب اصطکاک (μ) بین لاستیک و جاده‌ی خشک معمولاً در حدود 0.7–1.0 است، اما روی یخ می‌تواند به 0.1–0.2 کاهش یابد. فرمول فاصله توقف: در این رابطه ddd فاصلهٔ توقف، vvv سرعت اولیه خودرو، ggg شتاب گرانشی (≈9.8 m/s²) و μμμ ضریب اصطکاک است. با کاهش μ، فاصلهٔ توقف به‌صورت معکوس نسبت مستقیم دارد و بنابراین افزایش قابل‌توجه…
بیشتر بخوانید » - دروس
بهترین راه مطالعه درون زمین چیست
بهترین راه مطالعه درون زمین چیست برای بررسی و «مطالعه درون زمین» (ساختار و خواص لایه‌های زیرسطحی)، معمولاً از ترکیب روش‌های مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌کنند. در ادامه مهم‌ترین روش‌ها و نکات کلیدی آورده شده است: ۱. روش‌های غیرمستقیم (ژئوفیزیکی) ۱. لرزه‌نگاری (Seismology) امواج P و S: با ثبت زمان رسیدن امواج اولیه (P) و ثانویه (S) در شبکه‌ای از ایستگاه‌های لرزه‌ای، می‌توان سرعت موج در عمق‌های مختلف را تعیین کرد. توگرافی لرزه‌ای: با استفاده از بزرگ‌مقیاس‌ترین زلزله‌ها و محاسبات سه‌بعدی، نقشه‌ی سرعت مایع‌پذیری و دمای درون زمین تولید میشود. کاربرد: تشخیص مرز پوسته–گوشته (کاسپ)، گوشته–هسته، نقطه‌ضعف‌ها و بازماندگی گرمایی.…
بیشتر بخوانید » -
چرا در دوره اسلامی به دانشمندان حکیم می گفتند
چرا در دوره اسلامی به دانشمندان حکیم می گفتند در کلاس ششم، وقتی دربارهٔ دانشمندانِ دورهٔ اسلامی صحبت می‌کنیم و می‌گویم «حکیم»، یعنی کسی که هم دانش زیادی دارد و هم مثل یک مشاور خوب می‌تواند راه درست را به ما نشان دهد. حالا ببینیم چرا آن‌ها را «حکیم» می‌نامیدند: «حکمت» یعنی دانایی و درست‌فهمی کلمهٔ «حکیم» از «حِکمت» می‌آید که یعنی دانایی عمیق و توانایی در فهمیدن کار درست. دانشمندی که می‌توانست مسائل سخت را ساده کند و راه حل‌های خوب پیشنهاد دهد، «حکیم» بود. چند کاره بودن دانشمندان در آن زمان، یک دانشمند هم پزشک بود، هم فیلسوف…
بیشتر بخوانید » -
تولید انبوه چیست ششم
تولید انبوه چیست ششم تولید انبوه به زبان ساده (مناسب پایهٔ ششم) یعنی تولید کالاها به‌صورت گسترده و با تعداد زیاد، به‌طوری که هر واحد محصول تقریباً شبیه به دیگری باشد. ویژگی‌ها و نکات مهم تولید انبوه عبارت‌اند از: استانداردسازی قطعات و کالاها در تولید انبوه، قطعات محصول به‌صورت یکسان (استاندارد) ساخته می‌شوند. مثلاً همهٔ پیچ‌ها، مهره‌ها و قطعات یک خودکار یا یک ماشین کاملاً هم‌اندازه و شبیه به هم هستند. بهره‌گیری از خطوط مونتاژ (Assembly Line) کارها به بخش‌های کوچک تقسیم می‌شوند و هر کارگر یا دستگاه در یک مرحلهٔ مشخص مشغول میشود. این شیوه اولین‌بار توسط هنری فورد…
بیشتر بخوانید »
