هم خانواده کلمه درس + مترادف و متضاد درس
کلمه‌ی «درس» در زبان فارسی، مفهومی عمیق و چندوجهی دارد. این واژه نه‌تنها به معنای واحدی آموزشی در مدارس و دانشگاه‌هاست، بلکه نمادی از تلاش انسان برای فراگیری، رشد و آگاهی نیز به‌شمار می‌رود. در ادامه، با هم‌خانواده‌ها، مترادف‌ها و متضادهای کلمه‌ی درس بیشتر آشنا می‌شویم.
🔹 هم‌خانواده‌های کلمه «درس»
واژه‌های هم‌خانواده، از یک ریشه ساخته می‌شوند و در معنا با یکدیگر ارتباط دارند. هم‌خانواده‌های کلمه‌ی درس شامل موارد زیر هستند:
| واژه | معنا |
|---|---|
| تدریس | آموزش دادن، عمل درس دادن |
| مدرس | کسی که درس می‌دهد؛ آموزگار یا استاد |
| دروس | جمعِ درس، به معنای چندین درس یا واحد درسی |
| مدرسه | مکان آموزش و یادگیری |
| ادریس | نام پیامبری که به دانش و آموختن شناخته می‌شود |
| مدارس | جمع مدرسه؛ مکان‌های آموزش در سطوح مختلف |
این واژه‌ها همگی در محور مفهومیِ «آموزش و یادگیری» قرار دارند و نشان‌دهنده‌ی پیوند عمیق ریشه‌ی «درس» با دانش و تعلیم‌اند.
🔹 مترادف‌های کلمه «درس»
کلمه‌ی «درس» دارای مترادف‌های گوناگونی است که هرکدام بسته به موقعیت جمله، می‌توانند جایگزین مناسبی برای آن باشند. از جمله:
-
آموزش
-
بحث
-
تعلیم
-
مشق
-
پند
-
عبرت
هر یک از این واژه‌ها جنبه‌ای از مفهوم «درس گرفتن» یا «یادگیری» را بیان می‌کنند. برای مثال، «پند» و «عبرت» بیشتر در معنای اخلاقی و تجربی به کار می‌روند، در حالی‌که «تعلیم» و «آموزش» به مفهوم رسمی آموزش اشاره دارند.
🔹 متضادهای کلمه «درس»
در زبان فارسی، متضاد دقیق و مستقیمی برای واژه‌ی «درس» وجود ندارد، زیرا مفهوم آن بیشتر مثبت و سازنده است. با این حال، در حوزه‌ی معناییِ «عدم یادگیری» یا «فقدان آموزش»، می‌توان واژه‌هایی چون:
-
بی‌سوادی
-
نادانی
-
فراموشی
را به‌عنوان متضادهای مفهومی «درس» در نظر گرفت. این واژه‌ها در واقع بیانگر نبود آگاهی و فقدان رشد علمی و فکری هستند.
