معنی پویه همی کرد و درآمد به سر
عبارت «پویه همی کرد و درآمد به سر» از شعر «دوراندیشی» اثر نظامی گنجوی است. این بیت به صورت زیر است:
پای چو در راه نهاد آن پسر
پویه همی کرد و درآمد به سر
معنی واژه‌ها:
- پویه کردن: دویدن، حرکت کردن.
- همی کرد: می‌کرد (فعل استمراری در فارسی کهن).
- درآمد به سر: با سر به زمین خوردن.
معنی بیت:
وقتی آن پسر بچه شروع به حرکت و دویدن کرد، با سر به زمین خورد.
- کنایه: «پای در راه نهادن» به معنای آغاز حرکت و «درآمد به سر» به معنای زمین خوردن با سر.
- مراعات نظیر: بین واژه‌های «پا» و «سر» ارتباط معنایی وجود دارد.
- جناس: بین واژه‌های «پسر» و «سر» شباهت آوایی وجود دارد.
نکته دستوری:
- پویه: اسم مصدر از ریشه «پوی» به معنای دویدن.
- همی کرد: فعل استمراری در فارسی میانه، معادل «می‌کرد» در فارسی امروزی.
این بیت تصویری از شروع حرکت کودک و زمین خوردن او را به شکلی هنرمندانه و با استفاده از آرایه‌های ادبی بیان می‌کند.
