سلسله‌های ایران از قدیم تا جدید | جدول کامل و تاریخچه

ایران به عنوان یکی از کهن‌ترین سرزمین‌های جهان، تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. در طول هزاران سال، سلسله‌ها و حکومت‌های متعددی بر این سرزمین حکومت کرده‌اند و هر یک نقش مهمی در شکل‌گیری تمدن ایرانی، فرهنگ، هنر، سیاست و اقتصاد داشته‌اند. در این مقاله، با جدول سلسله‌های ایران از قدیم تا جدید آشنا می‌شوید و مروری کوتاه بر مهم‌ترین آن‌ها خواهیم داشت.

📜 جدول سلسله‌های ایران از قدیم تا جدید

شماره	سلسله	سال‌های حکومت
1	ایلامیان	3200 تا 550 پیش از میلاد
2	ماد	728 تا 550 پیش از میلاد
3	هخامنشیان	550 تا 330 پیش از میلاد
4	سلوکیان	330 تا 150 پیش از میلاد
5	اشکانیان	247 پیش از میلاد تا 224 میلادی
6	ساسانیان	224 تا 651 میلادی
7	خلفای راشدین	632 تا 661 میلادی
8	امویان	661 تا 750 میلادی
9	عباسیان	750 تا 1258 میلادی
10	طاهریان	821 تا 873 میلادی
11	صفاریان	861 تا 1003 میلادی
12	سامانیان	874 تا 999 میلادی
13	زیاریان	928 تا 1090 میلادی
14	آل بویه	945 تا 1055 میلادی
15	غزنویان	963 تا 1186 میلادی
16	سلجوقیان	1037 تا 1194 میلادی
17	خوارزمشاهیان	1077 تا 1231 میلادی
18	ایلخانیان	1256 تا 1353 میلادی
19	سربداران	1336 تا 1381 میلادی
20	تیموریان	1369 تا 1507 میلادی
21	مرعشیان	1359 تا 1599 میلادی
22	کیائیان	1386 تا 1550 میلادی
23	صفویان	1501 تا 1736 میلادی
24	افشاریان	1736 تا 1796 میلادی
25	زندیان	1751 تا 1794 میلادی
26	قاجار	1789 تا 1925 میلادی
27	پهلوی	1925 تا 1979 میلادی

🔹 مروری کوتاه بر سلسله‌های مهم ایران

1. ایلامیان (3200 تا 550 ق.م)

نخستین تمدن شناخته‌شده در ایران باستان. ایلامیان در جنوب غربی ایران، با مرکزیت شوش، حکومتی پرقدرت داشتند و در معماری و خط میخی نقش مهمی ایفا کردند.

2. مادها (728 تا 550 ق.م)

مادها نخستین حکومت آریایی در ایران بودند که توانستند قدرت را از آشوریان بگیرند. آن‌ها بنیان‌های اولیه حکومت ایرانی را پایه‌گذاری کردند.

3. هخامنشیان (550 تا 330 ق.م)

یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های تاریخ. کوروش بزرگ با ایجاد تسامح دینی و فرهنگی، امپراتوری‌ای وسیع از هند تا مصر را شکل داد. تخت جمشید یادگار این دوره است.

4. اشکانیان (247 ق.م تا 224 م)

پس از اسکندر و جانشینان او، اشکانیان با تکیه بر نیروهای سواره‌نظام، حکومتی مقتدر تشکیل دادند. آن‌ها سد بزرگی در برابر روم بودند.

5. ساسانیان (224 تا 651 م)

آخرین شاهنشاهی پیش از ورود اسلام به ایران. دوران اوج فرهنگ، هنر و دین زرتشتی. جاده ابریشم و رونق تجارت جهانی در این دوره اهمیت بسیاری داشت.

6. پس از اسلام (خلفا و سلسله‌های ایرانی)

با ورود اسلام، ایران تحت حکومت خلفای راشدین، اموی و عباسی قرار گرفت. سپس سلسله‌های ایرانی مانند طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل بویه در بخش‌های مختلف ایران قدرت گرفتند و فرهنگ ایرانی–اسلامی را شکوفا کردند.

7. صفویان (1501 تا 1736 م)

یکی از مهم‌ترین سلسله‌های ایران که تشیع را به عنوان مذهب رسمی اعلام کرد. دوران صفویه عصر شکوفایی هنر، معماری و تجارت جهانی ایران بود.

8. قاجار (1789 تا 1925 م)

قاجاریه دوره‌ای پرچالش بود که با نفوذ استعمارگران همراه شد. هرچند معماری و فرهنگ در این دوره رونق داشت، اما ضعف سیاسی و نظامی باعث عقب‌ماندگی کشور شد.

9. پهلوی (1925 تا 1979 م)

آخرین سلسله پادشاهی ایران. با اصلاحات، نوسازی و تغییرات گسترده در آموزش، صنعت و شهرسازی همراه بود، اما نارضایتی‌های سیاسی و اجتماعی منجر به انقلاب 1357 شد.